Σήμερα, μέρα βροχερή και συννεφιασμένη (αλλά με καθαρή ατμόσφαιρα όταν δεν έβρεχε και ωραίο φως) βγήκα βόλτα στο κέντρο της Λάρισας. Τον τελευταίο καιρό αποφάσισα να πολεμήσω ακόμα έναν φωτογραφικό μου δαίμονα, να φωτογραφίζω ανθρώπους και μάλιστα όταν με κοιτάνε ή ενω ξέρουνε πως τους φωτογραφίζω. Σε ένα απο τα πιο κεντρικά σημεία της Λάρισας, δίπλα σε ένα απο τα πολλά μας συντριβάνια ήτανε σε μια αναπηρική καρέκλα μια γηραιά κυρία. Σκεβρωμένη, με σκυφτό κεφάλι και παλιά ρούχα, ήτανε ο ορισμός της κυρίας που ζητούσε ελεημοσύνη. Κοιτώντας την για 2" είδα πίσω της το λευκό συντριβάνι κι έμοιαζε τέλειο φόντο για μια τέτοια εικόνα. Σήκωσα την μηχανή, εστίασα, έφτιαξα το κάδρο μου...αλλά σταμάτησα. Δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα τεχνικό. Ηθικό ήτανε το θέμα. Μια φωτογραφία ενός ταλαιπωρημένου ανθρώπου που ζητάει βοήθεια είναι μια "καλή" φωτογραφία;
Θυμάμαι κάποτε στην σχολή είχε έρθει ο Γιάννης Σταθάτος, μεγάλος φωτογράφος και με μεγάλη προσφορά στις Φωτογραφικές Συναντήσεις Κυθηρων, για μια ομιλία. Στο διάλειμμα τον πλησίασα εγω και κάποιοι άλλοι για ερωτήσεις. Κάποιος τον ρώτησε: "τι κάνει καλή μια φωτογραφία;". Κι εκεινος σαν να ειχε ακούσει χίλιες φορές την ερώτηση, είπε "αμα το ήξερα, αγόρι μου, θα το εβαζα σε καθε φωτογραφία, μονο τι δεν πρεπει να έχει μια φωτογραφία ξερω". Η εικόνα ενός ανθρώπου που ζητάει ελεημοσύνη είναι στοιχείο που μπαίνει στην φωτογραφία; υπάρχει όριο στο πόσο καταγραφικός ή όχι μπορεί να είναι ο ρόλος του φωτογράφου; Δηλαδή, μπορώ να παραμυθιάσω τον εαυτό μου και να πω πως εφόσον εγω "απλά φωτογραφίζω αυτό που υπάρχει μπροστά μου, γύρω μου", δεν κάνω κακό;
Πως να σχολιάσω μια φωτογραφία σαν αυτή επάνω; παρόλο που είναι δικιά μου δεν ξερω πως να εκφραστώ. Μπορώ να την πω "καλή"; μπορεί να είναι καλή ή ωραία ή όμορφη μια φωτογραφία πέρα απο το περιεχόμενο της; Ξερω, θα έχει γίνει το ερώτημα απο κάποια αυθεντία, αλλα στον "διαλογο" μου με την φωτογραφία μου δεν είναι παρούσα η αυθεντία. Είναι ωραία μια φωτογραφία πόνου; είναι όμορφες οι φωτογραφίες απο πολεμικές ανταποκρίσεις ή καταστροφές που βλέπουμε; όπως κι αν τις κρίνουμε παντως, είναι αυτές που μας κάνουνε να θυμόμαστε και το συμβάν και τον φωτογράφο: μερικοί απο τους μεγαλύτερους φωτογράφους στην Ιστορία έχουνε συνδεθεί με οδυνηρές περιόδους ή συμβάντα όπως πόλεμοι, πείνα, αρρώστιες, θανατο και καταστροφή. Είναι θέαμα ο πόνος; κι απο την άλλη, γιατι να μην είναι εφόσον κι αυτός είναι μέρος της ζωής. Δεν ρωτάω αν είναι "τέχνη", το έρώτημα είναι μεγάλο και πολυ δυσκολότερο απ'οτι φαίνεται. Είναι θέαμα ο πόνος; η ανήμπορη κυρία στο καροτσάκι είναι θέαμα για φωτογραφία; έχω δικαίωμα να αγοράσω την εικόνα της αμα βάλω μερικά κέρματα στο χέρι της μηπως; είναι ίσως η απόσταση (ψυχολογική, υγείας, οικονομική) που με κάνει να έχω την άνεση να την φωτογραφίζω και να βλέπω την εικόνα της; μαλακώνει την σκληράδα των φωτογραφιών που βλέπουμε στα δελτία ειδήσεων το γεγονός οτι εκείνη την ώρα τρώμε το μεσημεριανό μας κι απλά χαζεύουμε; είναι ο φωτογράφος ή ο κόσμος που κρίνει τέτοια πράγματα; είναι πολλές και άκυρες τόσες ερωτησεις;
Στο ερώτημα αν ένα "κλικ" αξίζει τοσες ερωτησεις παντως, ξερω την απάντηση. Ναι.
