Δευτέρα 10 Αυγούστου 2009

Κάτι κλαίει ακόμα


"Τίποτα απ'όσα έχω δει - σε φωτογραφίες ή στην πραγματική ζωή - δεν μ'εχει ποτέ χαράξει τόσο κοφτερά, βαθιά, ακαριαία. Μου φαίνεται πραγματικά λογικό να διαιρέσω την ζωή μου σε δύο μέρη, προτού δω αυτές τις φωτογραφίες (ήμουν δώδεκα χρονών) και μετά, αν και πέρασαν αρκετά χρόνια προτού καταλάβω περί τίνος επρόκειτο. Σε τι μου χρησίμευε που τις είδα; Ήταν απλώς φωτογραφίες - ενός γεγονότος το οποίο μόλις είχα ακουστά και που δεν μπορούσα με κανέναν τρόπο να επηρεάσω, αφορούσαν βάσανα που μόλις μπορούσα να φανταστώ και δεν μπορούσα με κανέναν τρόπο να ανακουφίσω. Όταν κοίταξα αυτές τις φωτογραφίες κάτι έσπασε. Κάποιο όριο ξεπεράστηκε και όχι μόνο αυτό της φρίκης, ένιωσα αμετάκλητα πικραμένη, πληγωμένη, ένα κομμάτι όμως από τα συναισθήματα μου άρχισε να σκληραίνει. Κάτι πέθανε. Κάτι κλαίει ακόμα."

Susan Sontag, Περί Φωτογραφίας, σελ. 29-30

Αυτό είναι ένα απόσπασμα από το κορυφαίο βιβλίο της τεραστιομέγαλης Susan Sontag (σύντροφος της τιτανομέγαλης Annie Leibovitz) με τίτλο "Περί Φωτογραφίας" (το οποίο και πήρα κοψοχρονιά με 8 μόλις ευρώ από εδώ). Η συγγραφέας αναφέρεται στις πρώτες εικόνες φρίκης που είδε ποτέ στην ζωή της, κάποιες εικόνες απο το Bergen Belsen (σαν αυτές) που είδε σε ένα βιβλιοπωλείο στην Santa Monica. Το απόσπασμα αυτό είναι απλά συγκλονιστικό, μας βάζει απόλυτα μέσα στην ψυχή της μικρής τότε Susan και μας λέει έτσι τι επιρροή έχουν οι εικόνες φρίκης που καθημερινά βλέπουμε πλέον γύρω μας. Ποιος είναι ο πρώτος τους αντίκτυπος πάνω μας, πως μας διαμορφώνουν. Με τις εικόνες φρίκης που αντικρίζουμε, ξενάμε ένα πράγμα: αυτές τις εικόνες, αυτόν τον πόνο και την φρίκη δεν θα τις βλέπαμε χωρίς την φωτογραφία (το πολύ πολύ κάτι πολύ διαφορετικό σε κάποιον πίνακα), δεν θα είχαμε ιδέα. Η φωτογραφία έδωσε εικόνα και υπόσταση στις φήμες, τις ιστορίες, τους φόβους μας, στοιχειώνει του εφιάλτες μας, αναγκάζει ένα κομμάτι της ψυχής μας να σπάσει. Η φωτογραφία μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε μια φρίκη που τυπικά δεν θα έπρεπε να την ξέρουμε, που υπάρχει χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά μας, που δεν είναι στην ζωή μας. Και έχουμε μεγαλώσει πια με ένα απόθεμα εικόνων από εμπειρίες και καταστάσεις που δεν θα "έπρεπε" κανονικά να ζήσουμε, να ξέρουμε, να έχουμε δει. Το πόσο έχει επηρεάσει την ψυχολογία μας αυτό το γεγονός, δεν θα το μάθουμε ποτέ μάλλον...